Er is niet één directe aanleiding dat psychiater Van Fenema besloot om de strijd voor de goede zorg voort te zetten in de politiek. "Het is een opsomming van gebeurtenissen en ergernissen in de afgelopen jaren’’, zegt voorzitter Esther van Fenema van NL Beter. "Van problemen waar we in onze spreekkamers tegenaan liepen.’’ Problemen die ze ook al eerder aankaarten in de media (Van Fenema is columniste voor De Volkskrant, Wanda de Kanter verscheen onlangs in Zomergasten ook Janneke Wittekoek verschijnt regelmatig in tv-programma’s) of in overleggen met de minister en andere politici. Maar er veranderde veel te weinig, vindt het drietal. En het gaat bovendien veel te langzaam. “We hebben simpelweg meer macht nodig om zaken te veranderen”, zegt Van Fenema. “Als de politiek kwakkelt en niet naar de dokter komt, dan komen wij doktoren wel naar de politiek.”

‘Huidige financiering is perverse prikkel’

Een van de fouten in de huidige gezondheidszorg is volgens Van Fenema de financiering. Ziekenhuizen en zorgverleners ontvangen inkomsten als zij behandelingen uitvoeren. De psychiater noemt dat ‘een perverse prikkel’. “Want het betekent dat het beloond wordt om mensen ziek en zo in het zorgsysteem te houden.’’ NL Beter wil juist dat er een beloning komt om mensen gezond te houden. Concreet houdt dat in dat er meer financiering moet komen voor lifestyle en preventie.

“Uit onderzoek blijkt dat door preventie ongeveer 45 procent van de medische ingrepen kan worden voorkomen.” Een indrukwekkend getal, vindt Van Fenema. “En op preventie ligt nu nog veel te weinig nadruk.” Zorgverzekeringen en ook het onderwijs kunnen daar een belangrijke rol bij spelen, denkt zij. Multinationals die ongezonde producten leveren ‘zoals Coca-Cola en Unilever’ mogen niet meer meepraten op het ministerie over gezondheid, vindt Van Fenema. “Deze producenten hebben nu vrij spel.”

‘Zorg voor kwetsbare patiënten niet altijd goed geregeld’

Dat de huidige zorg op sommige punten faalt, ziet Van Fenema ook in haar werk op de crisisdienst van de geestelijke gezondheidszorg. “De zorg voor de meest kwetsbare groepen; mensen met ernstige psychische klachten afkomstig uit de lagere klassen- is niet altijd goed geregeld.” Het lijkt soms alsof snelle behandeltrajecten, voor bijvoorbeeld angst of depressie, lucratiever zijn. Dat gaat ten koste van de populatie die het meest kwetsbaar is, stelt zij. “Het komt voor dat mij als psychiater bijna gevraagd wordt om geen inbewaringstellingen uit te schrijven, omdat er nergens plek is om deze patiënten op te vangen. Dat kan niet. Dat moet anders.” De huidige gezondheidszorg ‘te kraken en te piepen’ zegt Van Fenema. "Het is niet zo dat we, zoals in Bangladesh, een tekort hebben aan schone naalden, maar de laatste tijd zijn er bijvoorbeeld wel steeds meer berichten over een tekort aan medicijnen.”

Een tweede punt van NL Beter om de zorg te verbeteren, maar vooral ook beter betaalbaar te maken, is het terugdringen van managementlagen en bureaucratie. Dat is hard nodig vindt de kersverse politieke partij. Want hoewel hier de gezondheidszorg hier goed is, is het ook erg duur. “Mede door wantrouwen moeten zorgverleners iedere stap registreren’’, zegt Fenema. Dat is tijdrovend en dus kostbaar. “Net als de vele dure adviesbureaus die vaak worden ingehuurd. Die kosten kunnen beter besteed worden aan handen aan het bed.’’
Het terugdringen van de bureaucratie in de zorg is ook een van de speerpunten van minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA). Maar Van Fenema ziet daar nog onvoldoende verbetering in. “Veel partijen roepen en willen veranderingen, maar in de praktijk zien we daar weinig van terug.” NL Beter denkt dat het hen wel zal lukken om dit taaie probleem aan te pakken. “Wij komen zelf uit de zorg en hebben de inzichten en de expertise over wat er daadwerkelijk moet gebeuren.”

Sociale dienstplicht

Het derde speerpunt van de nieuwe partij is het instellen van een sociale dienstplicht. Een verplichte periode waarin jongeren moeten meehelpen in de zorg. “Dit punt brengen we met een knipoog’’, zegt Van Femena. Maar de inzet van jongeren kan wel degelijk helpen bij de aanpak van de eenzaamheid onder ouderen of om de drukke zorgmedewerkers te ontlasten. Op termijn zou zo’n dienstplicht ook een bijdrage kunnen leveren aan het terugdringen van de personeelstekorten in de zorg, denkt de partij. “Zoveel mensen worstelen met de leegte die ze ervaren in hun werk. Door de dienstplicht zullen mensen merken hoeveel voldoening het geeft om iets te kunnen betekenen voor een ander mens.’’

De hierboven genoemde speerpunten gaan allemaal over de zorg. Toch zal NL Beter geen one-issue partij worden, belooft Van Fenema. “Wij streven naar een gezonde samenleving. Daar hoort bijvoorbeeld ook goed onderwijs bij en een gezonde leefomgeving.” Sinds de lancering van de partij eerder deze maand stromen de reacties binnen. “Het is overweldigend”, zegt Van Fenema. “Van honderden collega’s uit de zorg hebben we positieve reacties gekregen. Ze zijn heel blij dat er iets nieuws komt.’’

‘Geen dokterspartij’

Van Fenema en haar medeoprichters richten zich overigens niet alleen op zorgmedewerkers. “We zijn geen dokterspartij. Bij iedereen staat de zorg in de top drie van prioriteiten. We worden vrijwel allemaal vroeg of laat patiënt of mantelzorger. Dus voor iedereen is het van belang dat de zorg goed gereld is.” De partij richt zich op de volgende Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. “We gaan voor twintig zetels’’, zegt Van Fenema "maar we zijn blij met vijf."

Een logo en een website zijn inmiddels gemaakt, maar voordat de drie medici klaar zijn voor de verkiezingen, moet er nog een hoop gebeuren. “We bouwen momenteel aan een verstandig, uitgewerkt programma”, zegt Van Fenema. “We willen een langetermijnvisie formuleren. De gezondheidszorg zo opbouwen dat onze kinderen en kleinkinderen er ook nog profijt van hebben.” De psychiater noemt de huidige zorg ‘korte termijn gericht’ en ‘hijgerig’. “Dat werkt niet.” In 2016 verloren bijvoorbeeld duizenden medewerkers in de thuis- en ouderenzorg hun baan door bezuinigingen van het kabinet en gemeenten. "En nu is het tekort zo nijpend dat we de gaten moeten vullen met buitenlandse zorgverleners en robots. Dat vind ik niet getuigen van visie.”

Door: Marjolein Kooyman / Nationale Zorggids